Akvaryum hobisinde bitkili akvaryum seçimi yapanların korkulu rüyasıdır; PPM! Aslında o kadar da öcü olmayan, çözünen ve çözenin birbirine olan oranlarının değeridir. Hesabı için 4 işlem bile fazla gelir. Çarpma ve Bölme yeter aslında. Her şeyi bulup bize bırakmayan Amerika’nın kısaltma sevdasının sonucudur. Parts Per Million (Milyonda birlik birim) diye yazılır. Herhangi bir sıvının milyonda birlik kısmındaki madde miktarının belirtilmesi için kullanılır. Birçoğunuzun korkunç gördüğü, özel mesajlarla şuna ne kadar gübre koyayım, kaç ml vereyim sorularının toptan cevabını elimden gelince anlatmaya çalışacağım.
Öncelikle, gübreleme için gerekli olan standart verdiğiniz gübrenin mililitresi (ml) değil, ppm’i dir. Çünkü, belli bir birimin içindeki orandır. Birçok acemi akvarist, ml olarak alıştığından değişik gübre yüzdeliklerinde tankını altüst eder. Onun için demir gübresi her gün 3 ml olarak veriliyordur. Her demir gübresi aynıdır. Farkında olmasa da elindeki gübre %1 demir ihtiva eden gübredir. Yeni aldığı demir gübresi %2 ihtiva eden gübre ise yine 3 ml verdiğinde her şey altüst olur. Aslında önceki gübre hesabıyla 6 ml vermeye başlamıştır.
Kimisi forumda konu açar; “3 ml demir gübresi veriyorum, saç yosunu oldu yardım lütfen.” Yardım için çabalamaya başlarız, gübrenin markası nedir? Çünkü bilmemiz gereken değer suyun içindeki demirdir. Her gübre aynı içeriğe sahip değildir. Kimisi daha yoğun, kimisi de saf suya yakındır. Akvaryumunuza ne kadar demir kattığı gübreye göre değişir. Gübreyi bulur, ona göre hesaplar ve tavsiye veririz.
Birde ppm fobisinden, kilosu 9 liraya satılan potasyum sülfat gübresinin su içinde çözünmüş 55 gramına kargosuyla 15 ila 20 lira veren akvaristler var. Ortalama zekaya sahip herkes, aslında evde kendisi N,P,K ve hatta biraz uğraş ile Demir gübrelerini imal edebilir.
Bu yüzden her bitkili akvaryum sahibinin hakim olması gereken bir değerdir. Hesap şekli tek olsa da anlatım açısından birkaç değişik seviyede anlatılabilir.
Ppm hesabını çözebilmemiz için evvela verdiğimiz gübre içerisinde kaç gr madde olduğunu bilmemiz gerekir. Su içinde çözünebilen bir maddeyi gram tartımız olmadan en doğru şekilde su içinde çözüp, şırınga ile ml hesabı yaparak dozlayabiliriz. Mesela elimizde 10 gr olduğunu bildiğimiz bir gübre olsun. Bunu 1 litre suda eritirsek binde bir oranında doğrulukla ekleme yapabiliriz. Peki bu nasıl olacak?
1 litre su 1000 ml su demektir. 10 gram maddeyi 1000 ml içerisinde eritirsek, oluşan eriyik 1000ml/10g oranında madde içerir. 10 gram madde 1000 ml su içerisinde çözünürse, çözüneni çözene böldüğümüzde bu oranı verir. Çözen 1000ml suyun her ml’inde 10gramın 1000’de biri oranında madde bulunur. 10 gramı 1000’e böleriz ve bu oran da 0,01 gram yapar. Yani eriyikten 1 ml şırıngamızla çekersek 0,01 gram madde elde etmiş oluruz. İşte kuyumcu tartısına yakın bir tartı elde ettik.
Şimdi gelelim bu eriyikten tankımıza eklersek durumun ne olacağına. Aynı eriyikten devam edelim. Akvaryumumuz da 50 litre olsun.
Eriyiğimizin 1ml’inde 0,01 gram madde var demiştik. Bu eriyikten 100 ml akvaryumuza eklersek kaç ppm madde eklemiş oluruz?
1 litre 1.000 ml demektir. 50lt akvaryumumuz 50.000 ml eder. 1 lt su 1kg dur yani 1 ml su 1 aynı zamanda 1 gr ağırlıktadır. Yani 50.000 g suyumuz var demektir.
100 ml eriyik içerisinde 0,01gr x 100 birim madde çekmiş oluruz. Bu da 1gr eder. 1gr 1.000 mg (miligram) dır.
PPM = (Çüzünen Gram / Çözen Gram) x 1.000.000 demektir. Yerlerine koyarsak
PPM = (50.000g/1g) x 1.000.000
PPM = (0,00002) x 1.000.000
PPM = 20
Yukarıdaki hesap, kolay anlaşılır olması içindi. Gerçekle bağlantısı yoktu. Şimdi gelelim gerçek hesaplara;
Potasyum Nitrat Gübresi ;
Potasyum Nitrat gübresi 38,6717 (K) potasyum ve % 13,8539 (N) nitrat içerir. Yani 100 gram gübrede 38,67 gram potasyum, 13,85 gr nitrat bulunur.
Şimdi bu üründen 1 litre suda 100 gram erittiğimizi varsayalım. 1 litre suda 38,67 gram potasyum ve 13,85 gram nitratımız oldu. Ve bu eriyikten akvaryumumuza 10 ml eklediğimizde maddelerin Binde onunu çekmiş oluruz. Yani (38,67/1000)*10 = 0,3867 gr potasyum ve (13,85/1000)*10 = 0,1385 gram nitrat. Bu oranlarda sonuç durum ne olur;
Potasyum Nitrat Gübresi İçerisindeki Örnekler
Potasyum Açısından
10 ml su 0,3867 gram potasyum içerir.
PPM = (50.000g/0,3867) x 1.000.000
PPM = (0,000007734) x 1.000.000
PPM = 7,73
Nitrat Açısından Çok karışık hesap olduğundan yazmıyorum.
Potasyum Sülfat Gübresi İçerisindeki Örnek
Potasyum Sülfat %44,87 Potasyum içerir. Uzun uzun yazmıyorum, 1 litre içerisinde en fazla 110 gram erir. Kafa karıştırmayalım, 100 gram eritelim ve eriyikten 10 ml çektik sayalım;
PPM = (50.000g/4,487) x 1.000.000
PPM = (0,000008974) x 1.000.000
PPM = 8,974
Potasyum Fosfat Gübresi İçindeki Örnek (100 gram değil 10 gram çözülmüştür)
Potasyum Açısından
10 ml su 0,0287307 gram potasyum içerir.
PPM = (50.000g/0,0287307) x 1.000.000
PPM = (0,00000057461) x 1.000.000
PPM = 0,57461
Fosfat Açısından Çok karışık hesap olduğundan yazmıyorum.
Amaaan, bu kadar hesabı kim yapacak diyenler için, hazır yapılmışı da var;
www.akvaryumda.com/npk-gubre-hesaplama
Makalemin bir kısmı yada tamamı iznim olmaksızın kopyalanamaz ve çoğaltılamaz, paylaşılamaz.
Konu ile ilgili önerilerinizi ve sorularınızı forumumuzda buradan yapabilirsiniz.
