Su piresi nedir, neye benzer?
Su pireleri doğada alg, tek hücreli canlılar ve bazı bakterilerle beslenen “Cladocera” familyasına ait bir tatlı su canlısıdır.
Fotoğrafı
Su piresi kültürümden bir fotoğraf
Çeşitli Videolar
Su pireleri hakkında genel bilgiler (Özet)
Su pireleri az bir kültür ile kısa zamanda ve masrafsız şekilde çoğaltılabilir. Çok besleyicidir, sindirimi kolaydır ve üreme çağında olan balıkları üremeye teşvik eder.
Damızlık balıklarda yağlanmaya neden olmadığı gibi, tubifex (kan kurdu) gibi sağlıksız bir canlı yem değildir, sterildir.
5 litrelik petlerde dahi su piresi üretebilirsiniz. Spirulina ile besleyebilir yahut güneş alan bir yerde pet şişeyi yosunlandırarak doğal bir beslenme ve üreme ortamı oluşturabilirsiniz…
Su pirelerine hava motoruyla hava vermeyiniz, su piresi tanklarına ısıtıcı bağlamanıza gerek yoktur ve yine dip çekimi / su değişimi yapmayınız. Akvaryum suyu ile doldurulmuş ağzı açık kaplarda (min 5-6lt ) ve ideal oda sıcaklıklarında üreme ve gelişimlerini sürdürebilirler…
Verilebileceği Bazı Türlere Örnekler
Discuslar (Özellikle damızlıklar için yumurta döktüren olarak bilinirler)
Cikletler
Amerikan cikletleri ve tetralar
Canlı doğuranlar
Bettalar
Yavru balıklar
Tuzlu su balıkları
Su pireleri tatlı su canlıları olduğundan yenmemeleri halinde ölmeyecek ve suyu bozmayacaklardır. Aksine suda beslenerek suyu da temizlerler. Örneğin yeşil su problemi olan akvaryumlarda suyu berraklaştırmak için kullanılıyorlar.
Adım adım su piresi kültürü hazırlanması
– Bir kap (veya akvaryum) seçilir, akvaryumdan o kaba su doldurulur. (derin değil yayvan bir kap veya akvaryum daha iyi sonuç veriyor)
– Ardından akvaryumdan dış filtre, iç filtre süngeri veya elyaf alınarak bu suyun içerisine sıkılır, bir süre sonra balık pislikleri tabaka halinde dibe çöker. (yosunlaşma için gerekli besin/nitrat ve bakteri kültürü)
– Bir miktar spirulina tozu (kaba göre 2-3 çay kaşığı) hem kültürünüzü besin yönünden zenginleştirmek hem de yosunlaşmaya kültür olması açısından kaba dökülür, karıştırılır.
– Kap yosunlaşması için güneşe bırakılır. Hava şartlarına göre kap bir kaç gün içerisinde yosunlaşır. (kabın kenarları yosunla kaplanır)
– Su pireleri kaba aktarılır. Balık aktarır gibi önce su ısısı eşitlenir sonra kaptan su aşılanarak şartlar eşitlenir, su pireleri kaba aktarılır. (ayrıntılar en altta mevcut)
– Kap kenarlarında debelenen su pirelerinin yosunları tüketmesi zevkle izlenir
– Düzenli olarak pireler hasat edilir (balıklara verilir), hasat etmezseniz büyükler bir süre sonra ölüyorlar (bir hafta), dipte ölülerini görebilirsiniz. (dokunmayın kalsınlar)
– Gözlemlerinizde büyüklerden çok, küçük boyutlarda olan yavru pirelere dikkat eder / görürseniz kültürünüzün sağlıklı olduğunu, doğru yolda gittiğinizi anlayabilirsiniz.
Detaylar ve Püf noktaları
* Pire yakalama kepçenizi iri gözenekli seçerseniz kültürün sağlığı açısından gelecek nesilleri (yavruları) hasat etmemiş olursunuz.
* Hacim küçük olduğunda (1-2 litre) güneşin ortasına koymayın, su çabuk ve fazla ısındığından ölürler. Eğer eviniz çok güneş alıyorsa 20 lt’lik kovalar daha uygun olacaktır.
* Özellikle gözümüze az geliyor ama onlara göre çok fazla besin atıldığında fark etmeden sularını bozuyoruz, buna özellikle dikkat edilmeli
* Her zaman yedek bir kültürünüz olsun; üreme hızları düşük dahi olsa yemleme ve denemeler yapmadığınız, fazla kurcalamadığınız bir şişe/kap yedek bulundurun. Merak etmeyin, kalmazlar ama hani havasız veya aç kalırlarsa en kötü azalırlar.
* Eğer kültürünüz çöktüyse ve elinizde çok az pire kaldıysa (5-10-20 dahi olsa) İlk yapmanız gereken hacimi düşürmektir.
Örneğin 20 litredekiler çöktü, sağ kalanları hemen 500 ml kaba alın ya da suyu boşaltın (1-2 parmak yeterli), ertesi veya sonraki günde 1 litreye (veya ilave su), sonra 2-3-4 litre olarak devam edin hızla ürediklerini göreceksiniz. Temel amaç çiftleşmelerini dolayısıyla üremelerini hızlandırmak.
Oluşan koku ve hava verilmesi hakkında gerçekler
Su pireleri koku yapmaz, birkaç başlıkta bu tür şikayetler gördüm. Koku varsa suyunuzdan ya da verdiğiniz yemlerden/besinlerden kaynaklanıyordur.
Oturmuş akvaryumun suyu nasıl yağmur sonrası toprak kokusu gibi kokuyorsa (Mis gibi) “doğru” su piresi kültürünün suyu da bunun gibi kokar.
Maya ile, çorba ile vb beslenen kültürlerde doğal olarak ağır, ekşi, değişik rahatsız edici bir koku olabiliyor.(Çürükçül ortam) Acemiliği attıktan sonra bu tür beslemeler yapmadım, kimseye de önermiyorum.
Yoğun yeşil sularda da bir koku olabilir, tam hatırlamasam da o tarz bir kültürü koklamıştım, rahatsız edici yoğun bir koku vardı. (tam tarif edemiyorum)
Sonuç olarak pireler çürükçül bir ortamda beslenirse çürükçül bir koku alınır, havalandırılmaz ise koku artarak odaya yayılır Akvaryum suyu ile doğal bir tatlı su ortamı oluşturulabilirse mis gibi bir koku alınır, havalandırmaya ihtiyaç olmaz.
Pireler doğada balıkların yaşadığı ortamlarda yaşar, suyu süzerler ve balıklara yem olurlar.
Havalandırma
Çürükçül ortamda yapılan havalandırmanın kokuyu azaltmasının sebebi ortamın birazda olsa oksijenlenerek döngüye girmesidir, yanlış olan havalandırma yapmak değil, kültürün çürükçül ortamıdır. Bu ortamı değiştirmek varken, iyileştirmek için havalandırma yapılması anlamsız olacağı gibi havalandırma sırasında oluşan dalgalanmadan pireler zarar görecek, çoğu durumda (akıntısız alan olmadığında) ölümler gözlenecektir. Su pireleri hava ihtiyaçlarını yüzeyden giderebildikleri gibi, ilk resimde su yüzeyinde köpük gibi görülen kabarcıklar fotosentez kabarcıklarıdır ve suya bir miktar oksijen sağlarlar (yosun kaynaklı).
Kısaca koku ortamın dengeden çürükçüle doğru geçtiğinin kanıtıdır. Havalandırma bu sorunu çözmez, maskeler
Akvaryumlarda olan kokuşma hali de bakterilerin popülasyonlarının yetersiz kalarak çevrimi yeterli yapamamalarından kaynaklanır.
Su pirelerinin beyaza olan ilgileri;
Beyaz ve küçük bir kabı (örn dondurma kasesi) suya ters ya da yan gelecek şekilde koyun ve yüzdürün. 15-20 dakika sonra su piresi kültürünüzün %30-50’si yavrularda dahil bu kabın ya içine girecek ya da dışında debeleniyor olacaktır.
Benim kültürümde yok ama bazen su piresi kültürlerinde değişik canlılar olabiliyor (örn:bosmina), su piresi dışında kalan farklı türleri birbirinden ayırmak veya kültürünüzün durumunu yavru miktarını öğrenmek için bu yöntemi kullanabilirsiniz
Üreme hızları
Üretimleri çok kolaydır, 7 gün aralıklarla doğururlar ve uygun şartlarda inanılmaz hızlı ürerler, üremeyi tetiklemek için suyu sığ bırakmanız da işe yarayabilir… (daha önce değinmiştim)
Yemleme
Yem verme ihtiyacı hissedebilirsiniz ama sizin göremediğiniz besinlerle beslendikleri için aslında buna gerek yoktur, kaldı ki maya, hazır çorba vb besinler fazla verildiğinde suyu bozarak ölümlerine neden olabilir, risklidir ayrıca koku yaparlar…
Yine de eğer çok hızlı üretmeye ihtiyacınız varsa aşağıda sayacağım yemleri kontrollü olarak verebilirsiniz…
*Spirulina
Kültürün besin değerini arttırmak, zenginleştirmek ve üremelerini arttırmak için 1-2 çay kaşığı spirulinayı 500ml oda sıcaklığındaki suda eritip karıştırarak açık yeşil olana kadar pirelerin suyuna ekleyebilirsiniz… Suyun rengi açıldıkça hazırladığınız solüsyonu ilave edersiniz… Asla fazla vermeyin, azar azar dozajı arttırın tecrübe kazanın, aralıklarla verin ama bir anda boca etmeyin. Bu tüm yemler için geçerli.
*Tetrabits
10-15 litre su piresi kültürü için = 1 çay bardağına 1-2 çay kaşığı tetrabits ekleyin (veya herhangi bir balık yemi). Çay bardağına yemin yüksekliği kadar (1 parmak) kaynar su ilave edin ve çay kaşığı ile iyice ezin. Daha sonra bardağın kalanını ılık suyla doldurun ve 5 dk bekleyin. Ezilmemiş tetrabits tortusu dibe çökecek ve kırmızı bir su elde etmiş olacaksınız. Bu suyu kültür üzerinde gezdirin ama tortuyu dökmeyin tekrar kalan tortuya aynı işlemi uygulayın. 2-3 günde bir bunu uygulayın, her yemde olduğu gibi aşırıya kaçmayın.
Sonuç : Çok sayıda kıpkırmızı pireleriniz olacaktır, suyunuz berrak olsa da bir pet şişeye pire doldurduğunuzda yoğun kırmızı renk elde edersiniz. (Kültür gönderdiğim kişiler nasıl kızarttığımı çok soruyorlardı, tarifi budur ama risklidir)
*Mantar / domates çorbası
Uygulanışı tetrabits gibidir fakat pirelerin besin değeri daha düşük olacaktır.
*Maya
Vermeyin efendim, hem besin değeri düşüktür hayvanları bembeyaz yapar hem de en riskli yemdir, tecrübeli de olsanız gün olur pire dolu kültürü çökertirsiniz.
* Bu saydığım yemlere alternatif olarak filtre süngerlerinizi kullanabilirsiniz. Temizlik sırasında kirli akvaryum süngerlerinizi limon sıkar gibi su piresi kültürünün içine sıkın.
Ek olarak ışık verirseniz (örneğin tasarruflu ampül ile) alg gelişimi / yosunlanma artacağından ek besin sağlamış, üremelerini tetiklemiş olursunuz…
En risksiz yöntem budur.
Önemli ekstra not : Su pirelerinde en çok kayıp aşılama safhasında (ilk alımda) yaşanmaktadır. Bunu önlemek için su pirelerini de balıklarda olduğu gibi alıştırarak yeni ortamlarına aktarmalısınız.
Eğer gelen kültürü alelacele önceden hazırladığınız suya dökerseniz kültürün büyük çoğunluğunu yahut tamamını kaybedebilirsiniz.
Örneğin : Size gelen 0,5 lt pet şişeyi öncelikle 1,5-2 litrelik banyo maşrapasına boşaltın. Boş kalan kısmı hazırladığınız su ile mümkün olan en yavaş şekilde doldurun (mümkünse damla damla)
Daha sonra eğer hazırladığınız ortam 5 lt den küçükse su pirelerini aktarın. Fazla ise (Örn:20 litre) pireleri daha büyük bir kaba alarak alıştırmaya devam edip aktarımı tamamlayın.
Böylece kültür suyu ile sizin suyunuz arasındaki iletkenlik farkından kaynaklanan olası osmotik şok kaynaklı ölümlerin önüne geçmiş olacaksınız.
Teknik Detay : Su pireleri açık kapta olduklarından suları devamlı buharlaşmaktadır. Buharlaşan su saf sudur bu da zamanla suyun iletkenliğinin yükselmesine neden olur. Yüksek iletkenlik değerine sahip bir su piresi kültürü 1400 ila 600 ms arası olabilir, sizin suyunuz 200-500 ms aralığında ise sorun yaşamanız olasıdır. (İstanbul şebeke suyu 350-500 ms aralığındadır)
Ph, gh, kh, amonyak, nitrit, nitrat ve diğer değerlerdeki farklılıklar da işin içine girdiğinde su pirelerini alıştırarak eklemenin gerekliliği daha net ortaya çıkar.
Ek* Asla yeni edindiğiniz kültüre ilk günden yem/besin vs eklemeyin. Oluşturduğunuz ortam 3-4 gün yeterli olacaktır, daha sonra gerekirse verdiğim tarifler üzerinden giderek besin eklersiniz.
Makalemin bir kısmı yada tamamı iznim olmaksızın kopyalanamaz ve çoğaltılamaz, paylaşılamaz.
Konu ile ilgili önerilerinizi ve sorularınızı forumumuzda buradan yapabilirsiniz.
