Merhaba akvaryumda.com dostları. Bu makalemizde Bitkili akvaryumda aydınlatma ile ilgili birçoğumuzun olmazsa olmaz diye bildiği floresanlar olmadan çok daha hesaplı fiyatları olan floresanlar ve ışıklar üzerine sizlere bilgi aktaracağım. Umarım makalemi okumadan önce benim de ilk başlarda içine düştüğüm hataya düşüp maliyetli floresanlar ile bitkili tankınızı kurmamışsınızdır.
Bitkili akvaryum kurulumlarında bitkiler için özel yapılmış Sylvania, Giessman vb markalarda floresanlar piyasada mevcuttur ve birçok bitkili akvaryum kuran dostlar bunlardan fiyatının yüksek olmasına bakmadan bitkili akvaryumumu yosun kaplamasın, bitkilerim sağlıklı büyüsün düşüncesi ile alıp kapağında yerini aldırmıştır bile. Oysa yaklaşık 3 yıldır kurmuş olduğum kendimin ve de arkadaşlarımın tanklarında gün ışığı floresanlar kullandım, evet yanlış okumadınız ilk kurulumdan itibaren gün ışıkları kullandım ve sonrasında da aynı gün ışıkları ile devam ettik.
Bitkili akvaryum kurulumunda gün ışıkları korkulu rüya değildir ;
Evet dostlar küçüklü büyüklü bir çok tank kurulumunda gün ışığı floresanlar ile yola başlayıp sonrasında da yine aynı gün ışıkları ile devam ettik. Neden? Herkesin dilinde gün ışıkları yosun yapar özellikle ilk kurulumda gün ışıkları kullanmak iyi olmaz inancına inatla biz bu risk gibi görünen ama bir süre sonra risk olmadığını anladığımız floresanlardan kullandık ve nitekim başarılı da olduk. Henüz bitkili akvaryum üzerine bu kadar çok bilgim yok iken ben de birçok hobici arkadaşımızın yaptığı gibi Sylvania Grolüks ve Sylvania Aquastar floresanlardan kullandım. Bu floresanlar kötü demiyorum ama illaki bu floresanlar ile olduğu gibi gün ışığı floresan veya ampuller ile de bitki bakılabiliyor.
Bitkili tankımda şu anda olduğu gibi kendi yapımımız kapağım yoktu ve ufaktan mayalı sistem co2 ile denemeler yapar iken akvaryumun üzerinde standart gelen zor bela 3 floresan sığan standart kapağına ilave 1 floresan daha ekleyemediğim dönemlerdi. Evlerde aydınlatma amacı ile kullandığımız soğuk gün ışığı sağlayan 865 kodlu beyaz ışık veren tasarruf ampullerden bahsettiğim kapağa 3 adet yerleştirmiştim. İşte o günlerde, bana bu güne kadar desteğini esirgemeyen Ali İlker İLHAN abimizin benim akvaryum aydınlatmamda tasarruf ampuller için yaptığım masrafa T5 floresan düzeni kurabileceğim uyarısını verdiği günden sonra floresanlar üzerine ve T5 floresan balast düzenleri üzerine araştırmalarım başlamıştı. Malum herkes T5 floresan düzeni sözünü duyunca bir duraklar ve maliyetinin yüksek olduğunu bilirler. Aslında tankımızda yosuna sebebiyet veren tek başına ışıklar değildirler, bitkili akvaryumumuzun kurulumundan itibaren düzenli su değişimlerini yapıyor isek, ışıklandırma periyotlarımızı ve süremizi iyi ayarlamış isek, gelişi güzel gübreleme yapmıyorsak ve en önemlisi olan yoğun bitki ile kurulum yapmış isek yosun oluşumuna setlerimizi hazır etmişiz demektir.
Gerçekten de T5 ışıklandırma maliyetleri fazla mı?
Çok da fazla olmadığını düşünüyorum, T8 floresan düzeni kullanırken düşük destekli bitkili tankımda 2 adet 30w ışıklandırma kullanıyordum ve piyasada bu ışıklar için satılan balastların çin malı olarak satılan balastları düşük maliyetli gibi görünse de gizliden cebimizden paramızı çalıyor. İlk başta gerçek watt değerlerini vermemesinden dolayı taktığımız floresandan verim alamıyoruz. Düşünün 60w ışıklandırma yaptığım tankımda T5 düzende 42w HE yani yüksek Efekt tipi floresanlardan kullandığımda verim alabiliyordum. Aradaki watt farkına baktığımızda 18w fark görüyoruz ki bu da toplam watt değerinin %30 ‘una denk geliyor. T5 ışıklandırma düzeninde eğer çift çıkışlı balastları tercih etmemiz durumunda maliyetimiz daha aşağıda çekmektedir. T5 aydınlatmada floresanlar HE ve HO olarak gruplara ayrılabiliyor. Örneğin 84,9cm uzunluğunda bir floresan 21w ve 39 w olarak karşımıza çıkabiliyor. 21w olan HE yani High Efect (Yüksek Efekt), diğer 39w olan ise HO yani High Out (Yüksek çıkış) floresanlardır. Eğer ki tankımızda 2x39w floresan kullanmayı düşünüyor isek buna karar vermeden önce 4x21w ışıklandırma yapma fikrini bir gözden geçirin. Netice itibariyle toplamda 78w 2 floresan yerine 84w 4 floresan ile aydınlatma yapmak daha etkilidir, aradaki 6 wattlık farka çok takılmayın. Kendi bitkili tankımda yüksekliği 50cm olmasında rağmen 4x21w düzeninde gün ışıkları ile aydınlatma yaparken, arkadaşımın 40cm yükseklikte 2x39w günışığı floresan ile aydınlatmasından ben daha iyi performans aldım. Sebebi açık ortada, 4 floresanı daha geniş bir alana yayabiliyorsunuz ve tabana ulaşan ışık oranı daha iyi durumda oluyor diğer türlü 2 floresanda bu kadar avantajlı değilsiniz. Elbette daha ekstrem bir kurulum yapıyorsanız ve kapaktaki alanınız kısıtlı lakin yüksek ışık değerleri istiyorsanız 39w olan floresanları tercih etmenizde fayda olacaktır.
Bu güne kadar kullandığımız gün ışıklarında 865 kodlu soğuk gün ışığı floresanları, 840 kodlu ılık gün ışıklarını ve de 827/830 kodlu sıcak gün ışıklarını kullandık, kızıl bitkilerde de yeşil ton bitkilerde de iyi sonuçlar aldık. Bilinenin aksine kurulumlarımız sonrası yosun sorunumuz da olmadı. Sadece camlarımızda yeşil spot dediğimiz nokta yeşil yosunlar haricinde ki bu yosunlar en masum yosun benim gözümde ve camlardan kazındığında kurtulabiliyorsunuz. Bu ışıkların maliyetine baktığımızda normal bitki floresanlarına oranla ¼ yani 4 te 1 fiyattalar yani ortalama %75 oranında ucuzlar. Marka olarak denediğimiz markalar arasında Osram, General Electiric, Murattı, Philips ve Sylvaniadır. General Electric ve Osram markalarını daha fazla deneme imkanımız oldu ve sorun yaşamadık neredeyse aralarında fark yok denecek kadar az oranda. Balastlarında ise HE çift çıkışlı 14-21-28-35w yakan balastları değerlendirme şansımız oldu. Bu balastlara aynı anda 2×14-21-28-35w olarak çift floresan bağlayabiliyoruz. Tek dez avantajı 1-3-5 floresan kombinasyonları kuramıyor olmanız, illaki 2-4-6 şeklinde floresan sayıları belirlemenizdir. Zaten düşük destekli bitkili akvaryum kuracaksanız 4 floresan size yetiyor olacaktır tabii ki tankınızın yüksekliği çok fazla değilse yani 50cm yi geçmiyorsa. Diğer türlü en fazla 2 floresan daha ekleyip 6 floresanla yola devam etme durumunuz olası. Kendim yüksek destekli 100x40x42y ebatlardaki akvaryumumda 4x21w ışıklandırma ile güzel bitkiler yetiştirebiliyorum.
Bunu sadece ışığa da bağlamamak gerekiyor, iyi bir taban kurulumu, filtrasyon, gübreleme ve co2 oranı ile de alakalı bir durum. En azından bitkilerin ortamda besin, ışık ve co2 miktarını yeteri seviyede bulması durumunda fotosentez oranının artıp gözle görülebilir seviyeye geldiğini birçoğumuz bilir ki ben de bitkili tankımda fotosentezi görebiliyorum. Eğer akvaryumumuzun ebadı küçük ise ve floresan uzunluklarına uygun değil ise tasarruflu ampullerden kullanabiliriz, her ne kadar merkezi bir ışıklandırma yapıp floresan performansı vermese de çözüm olurlar. İlerleyen dönemlerde floresanlar haricinde aydınlatma da artık yerini yavaş yavaş almaya başlayan ledler ile ile ilgili de araştırmalarımdan makalelerimde sizlere bahsedeceğim. Kendim henüz bu düzenleri denemediğim için şimdilik sizlere kesin ve denenmiş bir düzen için açıklama yapmamda fayda olmayacaktır. Ada tanklarında yabancı hobicilerin kullandığını biliyorum ve ne tür ledler kullandılar bunları araştırıp sizlerle paylaşacağım. İşin özünde T8 veya T5 floresan tipi hangisi olursa olsun fark etmiyor benim kanaatim kullanılacak floresanın etrafımızda kolay bulunabiliyor olması gerektiğini düşünüyorum.
Özetleyecek olur isek gün ışıklarını bitkili akvaryumlarımızda kullanabiliriz lakin sadece 865 floresanlar seçmek yerine hem göze daha hoş gelmesi hem de bitkilerin gelişimine katkı sağlaması için karma bir floresan sıralaması yapmamızda fayda vardır. Şöyle ki 865+840+827/830 kodlu ışıklardan seçebiliriz. Şunu atlamamak gerekiyor 865 kodlu floresanların yanına 840 / 830 / 827 grubundan dahil etmemiz daha iyi olacaktır. Örneğin kendi bitkili tankımda 4x21w T5 ışıklandırmamda 2x21w 865 kodlu + 2x21w 840 kodlu gün ışığı kullanıyorum.
Akvaryumda buluşalım…
Bu makale iznim olmaksızın alıntı yapılamaz, çoğaltılamaz ve dağıtılamaz.
